کد مطلب:40041 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

اگر هدف از بعثت پيامبران اصلاح جامعه انساني است , پس چرا اين هدف عملي نشده وصفحات تاريخ بشر پر از جرائم است ؟

مـا هـم قـبول داريم كه برخي از انسانها - اگر بتوانيم نام انسان را بر آنهابگذاريم - جناياتي انجام داده اند كه چهره تاريخ را سياه و ظلماني كرده است . اما , مهم اين است كه اگر تعليمات انبياء نبود , چه مي شد ؟ و جوامع انساني چه شكلي داشت ؟ به تعبير ديگر , براي ارزيابي خدمات پيامبران , بايد وضع كنوني رابا وضعي كه در صورت عدم بعثت آنها بود وجود مي آمد , مقايسه كنيم . بدون ترديد ,اين كار , اگر چه محال نيست , ولي مشكل است . ما راههائي براي بررسي اين موضوع در تاريخ گذشته و معاصر در اختيار داريم . مثلا مي توانيم از مقايسه وضع عرب درعصر جاهليت - كه فروغ تعليمات انبياء در آن خاموش شده بود - با وضعي كه پس ازقيام پيغمبر اسلام (ص ) به وجود آمد بسنجيم , و در نتيجه , اثر سازنده و وسيع قيام پيامبر راستين را به خوبي ارزيابي كنيم . آيـا جـهـل و مظاهر مختلف آن مانند بت پرستي , خرافات , پراكندگي و تفرقه ,فقر و فساد , با قـيـام پيامبر اسلام از محيط جزيره العرب و تا آنجا كه شعاع اسلام نفوذ كرد بر چيده نشد , و علم , تـمـدن , تـوحـيـد , اتحاد , و حركت اقتصادي و اخلاقي جاي آن را نگرفت ؟ آيا به دنبال اين قيام , تـمـدن شكوفاي اسلامي و جنبش علمي وفرهنگي در بخش عظيمي از جهان پيدا نشد ؟ تمدن و حـركـتـي كـه تـمام مورخان منصف غربي به آن اعتراف كرده و آن را ريشه حركت علمي غرب ( رنـسـانس ) شمرده اند , آيا منشاءديگري جز ظهور اسلام دارد ؟شك نيست كه با قيام پيامبر اسلام (ص ) مـفـاسد به كلي ريشه كن نشد , ولي مهم آن است كه قبل و بعد از قيام را مورد مطالعه قرار دهيم و تفاوتها را بنگريم . و امـا در تـاريخ معاصر و در همين دوران كه ما زندگي مي كنيم , نيز مي توانيم بررسي جالبي در اين زمينه انجام دهيم , زيرا با اينكه در عصر ما علم و دانش فني وپزشكي جهش برق آسائي كرده , و سـطـح درك و آگاهي انسانها در اين زمينه ها بالارفته , اما اين پيشرفتهاي چشمگير , هرگز از جنايات بشر نكاسته , بلكه ابعاد آن را وسيعتر از گذشته ساخته است . قـساوت و سنگدلي , كشتار افراد بيدفاع و كودكان بيگناه با سلاحهاي مخرب و بافجيعترين شكل به خاطر توسعه طلبي و يا انگيزه هاي مشابه آن , كمك به گسترش فقردر جهان از طريق مكيدن آخرين رمق ملتهاي گرسنه و غارت كردن منافع حياتي جهان سوم , توسعه مواد مخدر و مرگ زا در شـكـل يك تجارت پر سود جهاني , صادرات فحشاء وانحرافات جنسي در اشكال گوناگون به عـنـوان يـك مـنـبع پر درآمد مادي و امثال آن ,همه مظاهر ننگيني هستند از جوامع مادي كه از تعليمات پيامبران فاصله گرفته اند . و هر قدر اين فاصله بيشتر مي شود , آن فجايع نيز دردناكتر مي گردد . بـدون شـك افراد و جامعه هائي كه به تعليمات پيامبران نزديكترند , از اين فجايع , به همان نسبت دورترند . و آنها كه دورترند , به همان نسبت نزديكترند . ايـن مـوضـوع نـشـان مـي دهد كه اگر عواطفي در ميان انسانها وجود دارد و ارزشهاي اخلاقي - هـمانند گذشت , نوعدوستي , عدالت , امانت , درستكاري , محبت , رحم , جوانمردي و فداكاري در راه اهداف مقدس - ديده مي شود , نتيجه تعليمات پيامبران در طي هزاران سال است . نـهال اين مفاهيم با تعليمات آنها آبياري شده , و اگر آنهانبودند , از اين حقايق نيز خبري نبود , و جهان چهره اي ديگر - به مراتب زشت تراز امروز - داشت . حتي آب و رنگي از اخلاق و حقوق بشر كه در گوشه و كنار جوامع مادي ديده مي شود ,در واقع از آثار همان تعليمات است , هر چند به ظاهر با آنها پيوندي ندارند . بـه دلـيـل ايـنكه هيچگونه انگيزه مادي براي بسياري از اين ارزشها وجود ندارد , و به همين جهت نمي تواند محصول يك محيط مادي باشد . نقش پيامبران در برانداختن بت پرستي كه همانند يك مرض مزمن به جان انسانهاافتاده بود , قابل انكار نيست . اگر آنها نبودند , جامعه اي بر اساس توحيد وجودنداشت . تاريخ به ما نشان مي دهد كه هر وقت جامعه ها از تعليمات انبياء دورمي شدند , جوانه هاي شرك به سرعت پرورش مي يافت . كوتاه سخن اينكه گرچه دنيا نتوانسته - يا نخواسته - با الهام از تعليمات اين مردان بزرگ , مدينه فاضله اي بي ظلم و فساد و بدور از نابسامانيها بسازد , ولي به مقدار قابل ملاحظه اي از انحرافات و مفاسد و ناهنجاريها كاسته شده است .

---

پرسشها و پاسخها
سبحاني - جعفر